Logisticus Dergisi Logisticus Dergisi
Tarım ürünlerinde dışa bağımlı, ithalatı teşvik edici politikalar devam ediyor. Son olarak Resmi Gazete’nin dünkü sayısında pirinç (çeltik) ithalatına uygulanacak gümrük vergisi oranları 30 Nisan 2021 tarihine kadar geçerli olmak üzere, çeşitlerine göre yüzde 5, yüzde 10 ve yüzde 15 olarak belirlendi.
Buna göre, gümrük vergisi yüzde 7,5 ile yüzde 34 arasında uygulanan bazı pirinç türlerinde yüzde 5, yüzde 36 olan bazı pirinç türlerinde yüzde 10 yüzde 45 olan bazı pirinç türlerinde yüzde 15 olarak uygulanacak. Söz konusu gümrük vergisi indirimleri 30 Nisan 2021 tarihine kadar geçerli olacak.
Öte yandan daha önce buğday, kara buğday, arpa, darı, cin mısırı, kinoa ve kırık pirinç gibi hububat ürünleri ithalatında gümrük vergisi 30 Nisan 2021’e kadar sıfırlanmıştı.
Türkiye, pirinç ihtiyacının büyük bir bölümü ithalattan karşılıyor. Dolayısıyla dünya pirinç fiyatlarının artması, ithalatta sorun yaşanması iç piyasada her zaman sorun olarak, fiyat artışı olarak karşımıza çıkıyor. Örneğin Covid-19 salgını nedeniyle en büyük pirinç ihracatçısı Hindistan’da uygulanan 3 haftalık genel kısıtlama, lojistik kanallarını durdurarak tedarik zincirinde kırılmaya neden oldu.
Öte yandan TÜİK verilerine göre Türkiye’de 2018-2019 üretim yılında kişi başı pirinç tüketimi 9,4 kg ve toplam ithalatın arz içerisindeki payı ise yüzde 41. 2019-20 yılının ilk 9 aylık döneminde yaklaşık 130 bin ton çeltik, 81 bin ton pirinç ve 8 bin 450 ton kahverengi pirinç ithalatı gerçekleştirildi. Bu yıl çeltik üretimi bir önceki yıla göre yüzde 6’nın üzerinde arttı. Ancak nisan ayında 100 bin ton çeltik ithalatı için gümrük vergisi sıfırlanmıştı.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Temmuz 2020 çeltik raporuna göre haziran ayında kilosu 3,92 TL olan çeltik üretici fiyatı bir önceki aya göre yüzde 2,9 oranında, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 21,8 oranında arttı. Girdi ve ithal fiyatlarındaki artış nedeniyle pirinç fiyatları yılbaşından bu yana zamlanıyor. TÜİK verilerine göre pirinç fiyatları yılbaşından bu yana yüzde 23,7 oranında arttı. Ocak ayında kilosu 9,6 lira olan pirinç kasımda 11,9 liraya kadar çıktı.
***
CHP Niğde Milletvekili Gürer, pirinç ve çeltikte gümrük vergisinin düşürülmesine tepki gösterdi. CHP’li Gürer, küresel bir tehdit haline gelen koronavirüs salgınının tüm dünyayı etkilediği bir dönemde, AKP iktidarının küresel salgın ve mültecilerin gıda tüketimine etkisini yeterli biçimde hesaplayamadığını ve tarım ürünlerinde ithalatçı bir politika izlemesinin, önümüzde ülkemizin gıdaya erişim konusunda ciddi sorunlar yaşamasına neden olabileceğini söyledi.
Gürer, yaptığı açıklamada şöyle konuştu: “Koronavirüs salgını, küresel bir tehdit haline gelmişken ve ülkeler kendi stoklarını hazırlarken, AKP iktidarı yerli üreticisi destekleyip, tarım ürünlerinde teşvik uygulamasına geçmek yerine, halen ithalatçı bir yaklaşımla var olan tarım ürünleri ve gıda sorununu daha da büyütüyor.”
Farklı bölgelerde üretimi yapılan çeltikle ilgili olarak talebin sürekli artması nedeniyle üretimin yetersiz kaldığına da dikkat çeken Gürer, “Çeltikteki üretim açığının yüzde 30’lar seviyesinde olduğu belirtiliyor. Çeltik ürününün ithalat yoluyla çözmek, bu ürünün fiyatlarının artmasına neden oluyor. Yapılması gereken yerli üreticiyi desteklemek, gerekirse teşvik vererek pirinç ve çeltik üretimini artırmaktır” dedi.
